Met nanomedicijnen de afweerreactie remmen

Prof. dr. Jolanda de Vries van het Radboudumc onderzoekt voor diabetes type 1 een speciale techniek met piepkleine deeltjes. We noemen dit nanodeeltjes. Een ander woord voor deze techniek is nanotechnologie. De onderzoeker wil nanodeeltjes gebruiken om de afweerreactie bij diabetes type 1 bij te sturen. We noemen dit dan ook wel nanomedicijnen.  

Wat zijn nanomedicijnen en hoe werken ze?

Wetenschappers kunnen nanodeeltjes maken met verschillende stofjes en eigenschappen. Je krijgt deze nanodeeltjes bijvoorbeeld in je bloed met een infuus. De deeltjes hebben daarna heel precies contact met bepaalde cellen in je lichaam, zoals cellen van je afweersysteem. Een nanodeeltje is écht heel klein. Ongeveer duizend keer dunner dan een haar!

Afweerreactie remmen bij diabetes type 1

Nanotechnologie wordt al een tijd onderzocht voor de behandeling van andere ziektes waarbij de afweer meespeelt. Misschien werkt een behandeling met nanomedicijnen ook bij diabetes type 1, voor een rem op de afweerreactie tegen de cellen die insuline maken. Dit heeft veel voordelen.  

Heb je pas kort diabetes type 1? Dan heb je nog wat cellen over die insuline maken. Als de afweerreactie op tijd stopt, dan blijven deze cellen zo goed en zo lang mogelijk werken. Je maakt dan dus nog wat eigen insuline. Je bloedsuiker blijft hierdoor beter in evenwicht. De afweer remmen is daarom een belangrijk doel in onderzoek naar betere behandelingen en genezing van diabetes type 1.  

Verschillende nanodeeltjes maken 

De onderzoeker maakt nu eerst verschillende soorten nanodeeltjes. Dit is nodig omdat er ook verschillende stofjes in het lichaam zijn waardoor de afweerreactie begint. Deze stofjes heten antigenen. Het zijn een soort vlaggetjes, op de cellen die insuline maken. De vlaggetjes geven het afweersysteem een seintje om aan te vallen.  

De afweerreactie tegen één antigeen remmen kan helpen. Maar het werkt waarschijnlijk nog beter om de reactie te remmen tegen meer antigenen tegelijk. Dat is wel een stuk moeilijker om te doen.

Meer kans om de afweerreactie te stoppen

De onderzoeker maakt dus nanodeeltjes om het afweersysteem te laten wennen aan verschillende antigenen. Zodat het niet meer reageert op bepaalde vlaggetjes. Als dit lukt, is de kans groter dat de afweer stopt met de aanval op cellen die insuline maken. Daarom is dit onderzoek zo bijzonder.

Er is ook ander onderzoek om de afweer bij te sturen bij diabetes type 1. Maar tot nu toe remt dit bijvoorbeeld maar één stukje van de afweerreactie. Het kan daarom maar voor weinig mensen echt goed werken. Als de nanomedicijnen werken, helpen ze hopelijk bij meer mensen met diabetes type 1.

Combinaties van nanodeeltjes testen 

Als de nanodeeltjes zijn gemaakt, kijkt prof. dr. De Vries hoe deze het beste kunnen werken en in welke combinaties. Ze test dit buiten het lichaam, dus in het laboratorium. Ze gebruikt afweercellen die kunnen reageren op de antigenen die meespelen bij de afweerreactie bij diabetes type 1.  

In de nanodeeltjes zit trouwens ook vitamine D3. Dit helpt namelijk ook om de afweerreactie af te remmen, weten we door ander onderzoek. 

Alvast volgende stappen voorbereiden

En als dit onderzoek goede resultaten geeft? Het is dan belangrijk dat de behandeling beschikbaar komt voor mensen die deze nodig hebben. En dat hij ook betaalbaar is. De onderzoeker kijkt daarom nu alvast wat nodig is, en bereidt dingen voor.  

Een andere volgende stap is om de behandeling te testen bij mensen. Werkt het echt, en is het veilig? Maar eerst moeten natuurlijk alle andere stappen goed gaan.