De identiteit van bètacellen bij diabetes type 1

Bij diabetes type 1 valt het afweersysteem de eilandjes van Langerhans in de alvleesklier aan. Als je goed naar een eilandje van mensen met diabetes type 1 zou kijken, zie je dat er bijna geen insulineproducerende bètacellen meer zijn. Door nieuwe inzichten is er nu het sterke vermoeden dat er toch meer bètacellen zijn dan gedacht. Deze bètacellen zijn alleen van identiteit veranderd om aan de aanval van het afweersysteem te ontkomen. Hoewel dit vluchtmechanisme de bètacellen spaart, heeft het als nadeel dat deze cellen geen insuline meer aanmaken. Dit zou dus bijdragen aan het ontstaan van diabetes type 1.

Identiteitsverandering

Dr. Françoise Carlotti en haar team in het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) willen nu onderzoeken of het klopt dat bètacellen in mensen met diabetes type 1 een identiteitsverandering ondergaan. Door zowel de oorzaken als de onderliggende mechanismen van deze identiteitscrisis te onderzoeken, hopen ze een manier te vinden om dit proces tegen te gaan of zelfs om te draaien.

Het onderzoek

De overlevende bètacellen kunnen niet zomaar uit mensen met diabetes worden gehaald om te zien hoe deze cellen veranderd zijn. Het team uit Leiden werkt voor dit onderzoek daarom samen met dr. Scharfmann van het INSERM Cochin Instituut in Parijs. Zijn team heeft cellen gemaakt die heel erg lijken op bètacellen. Dit maakt onderzoek doen naar bètacellen in diabetes type 1 makkelijker.

Daarnaast gebruiken de onderzoekers donoreilandjes die niet geschikt zijn voor transplantatie. De onderzoekers kunnen bètacellen met een identiteitscrisis nabootsen vanuit deze gezonde donoreilandjes. Alle eigenschappen van deze bètacellen zullen uitgebreid in kaart worden gebracht.

Hulpcellen

In de eilandjes van Langerhans in de alvleesklier bevinden zich ook zogenoemde alfacellen. Deze cellen helpen de bètacellen in hun taak om insuline te maken. Bovendien maken alfacellen het hormoon glucagon. Glucagon zorgt samen met insuline voor een goede balans in de bloedsuikerwaarden. Carlotti en haar team gaan ook de identiteit van alfacellen onderzoeken.

Puzzelstukje

Het onderzoek van Carlotti vormt een noodzakelijk puzzelstukje op weg naar genezing van diabetes type 1. Het behouden en herstellen van de insulineproductie vanuit lichaamseigen cellen zou het spuiten van insuline wellicht overbodig maken.