Hoe maak je risico's begrijpelijk?

Het Diabetes Fonds, de Hartstichting en de Nierstichting hebben in samenwerking met huisartsen het PreventieConsult ontwikkeld. Door het maken van een risicotest zien mensen hun risico op diabetes, hart- en vaatziekten en nierziekten. Afhankelijk van de uitslag krijgen ze een leefstijladvies of wordt hen aangeraden naar de huisarts te gaan. Uit eerder onderzoek blijkt echter dat health checks zoals deze weinig invloed hebben op het gedrag van mensen. Mogelijk omdat ze de gekregen informatie niet begrijpen. 

Mentaal Model

In het onderzoek is gekeken hoe mensen die niet medisch deskundig zijn denken over het risico op diabetes, hart- en vaatziekten en nierziekten. Aan hen werd gevraagd: 'wat zijn risicofactoren voor de drie aandoeningen?' en 'wat zijn manieren om de risico’s te verminderen?'. De onderzoekers hebben hiervan een zogenaamd 'mentaal model' gemaakt. Dit is vergeleken met de manier waarop artsen over het risico denken. Als dit van elkaar verschilt, verklaart dit mogelijk waarom mensen informatie over risico's niet begrijpen. Hierna zijn meerdere manieren om het risico te communiceren ontwikkeld en getest. Ook is onderzocht hoe werknemers aankijken tegen gezondheidschecks via hun werk.

Voldoende kennis

Uit het onderzoek bleek dat mensen voldoende weten over risicofactoren van de drie ziekten. Ze begrepen niet goed wat de drie ziekten met elkaar te maken hebben en dat ze dezelfde risicofactoren hebben. Ze begrepen ook niet goed wat een ‘verhoogd risico’ inhield. Werknemers dachten positief over een gezondheidscheck via het werk. Ze waren echter wel bang voor bemoeienis van hun werkgever in hun persoonlijk leven. 

Uitleg van risico's

Het werkte goed om  risico's uit te leggen met hulp van 'analogieën', beeldspraken die de ernst van het risico uitleggen. Zoals een wasmachine met kalkaanslag, een auto met een pruttelende motor of een tijdbom die bijna afgaat. Daarnaast was '1 op de 8 mensen hebben een verhoogd risico' beter te begrijpen dan '12,5% van de mensen hebben een verhoogd risico'. De resultaten van dit onderzoek zijn gebruikt om health checks verder te ontwikkelen.