Onderzoek naar ziekte­verloop bij mensen met diabetes type 1

Niet iedereen met diabetes type 1 heeft hetzelfde ziekteverloop. Sommige mensen hebben stabiele bloedsuikers en weinig complicaties en problemen. Terwijl anderen schommelende bloedsuikers hebben met veel complicaties; sommigen hebben zelfs complicaties bij goede bloedsuikers. Om de oorzaken van deze verschillen te ontdekken, zijn allerlei gegevens van 600 mensen slim geanalyseerd om nieuwe inzichten op te doen. 

In tegenstelling tot wat veel mensen denken, bestaan er allerlei varianten van diabetes type 1, waardoor de ziekte bij iedereen anders verloopt. Om tot een betere behandeling te komen, is het belangrijk om eerst de verschillen te begrijpen. Want dan kan de behandeling beter op de persoon worden afgestemd en dat geeft uiteindelijk betere resultaten.

Slim gegevens combineren

In dit onderzoek zijn allerlei gegevens verzameld die meer inzicht geven in wat de oorzaken zijn van de verschillende varianten van diabetes type 1. De onderzoekers haalden uit bloed en urine informatie over auto-antistoffen en de bloedsuiker. Uit ziekenhuisdossiers haalden ze medische informatie, over bijvoorbeeld bloeddruk en complicaties. Met vragenlijsten brachten ze allerlei zaken over het dagelijks leven in kaart, zoals school, werk, slaap, relatie en gezinssituatie. Door al deze gegevens slim te combineren deden ze nieuwe inzichten op die mogelijk leiden tot betere behandelingen. 

De drie uitkomsten van het onderzoek lees je hieronder.

Op het juiste spoor na de diagnose

Het was al bekend dat het eerste jaar van de behandeling van diabetes type 1 veel invloed heeft op de uitkomsten tien jaar later. In dat jaar raken veel mensen in een soort 'spoor' van routines waar ze moeilijk uitkomen. De behandeling, diabetesvoorlichting en mentale en sociale factoren blijken mede te bepalen in welk ‘spoor’ iemand terechtkomt. Op basis daarvan is een vragensysteem ontwikkeld dat in de diabeteszorg kan worden ingezet, vooral bij mensen die recent de diagnose hebben gekregen. Met dit vragensysteem wordt bijvoorbeeld het dagelijks leven met diabetes regelmatig gepeild. Hoe gaat het op school, met slaap, relatie en in het gezin? Het doel is om zo snel mogelijk op het goede spoor te komen.

Wie ontwikkelt hypo-unawareness op langere termijn?

Hypo-unawareness betekent dat je een hypo niet op tijd voelt aankomen. Dit komt voor bij ongeveer 3 op de 10 mensen met diabetes type 1. Mensen met hypo-unawareness hebben meer kans op een enstige hypo waar ze zonder hulp van anderen niet uitkomen. Deze studie toont aan dat hypo-unawareness vooral voorkomt bij mensen met een hoge bloeddruk, hoger BMI en al lange tijd diabetes en/of al complicaties hebben.

Opvallend is dat hypo-unawareness ook vaker voorkomt bij mensen die op latere leeftijd de diagnose diabetes kregen. Behalve wanneer men nog zelf een beetje insuline aanmaakt, want dat werkt juist beschermend. Veel mensen die al lange tijd diabetes hebben, maken zelf nog insuline. Vreemd genoeg zijn dit ook vaker mensen die op latere leeftijd de diagnose kregen.

De rol van genen en eiwitten bij hypo-unawareness

De derde uitkomst is dat erfelijkheid een rol lijkt te spelen bij het ontstaan van hypo-unawareness. Er is een relatie gevonden met een mogelijke genetische factor, die verder onderzocht moet worden. Ook zijn bepaalde eiwitten minder aanwezig bij personen met hypo-unawareness. Dit heeft mogelijk een effect op de productie van cortisol. Het lichaam produceert cortisol om bij hypo’s de suikerspiegel snel te laten stijgen. Ook hier is verder onderzoek nodig naar het precieze mechanisme.

Biobank voor vervolgonderzoek

Niet alleen deze inzichten zijn van belang. De gegevens zijn namelijk opgeslagen in een biobank die door andere onderzoekers kan worden gebruikt om weer nieuwe vragen te beantwoorden. Onderzoekers kunnen hiervoor terecht op Diabeter Research.

Dit onderzoek werd mogelijk gemaakt met steun van de VriendenLoterij.

Onderzoeksinformatie

Projectnr: 2015.16.1856
Status: Afgerond
Onderzoeker: Dr. M.M. (Melanie) van der Klauw
Kosten: € 325.000